Projekt LUMAT jest współfinansowany przez Program INTERREG Europa Środkowa. Projekt jest realizowany przez międzynarodowe konsorcjum 13 jednostek z Polski, Niemiec, Czech, Słowacji, Austrii, Włoch i Słowenii. Koordynatorem Projektu jest Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, a polskie miasto, w którym realizowana jest akcja pilotażowa to Ruda Śląska. Informacje o postępach prac dostępne są na stronie internetowej projektu.
12 czerwca 2018 roku w Urzędzie Miasta Ruda Śląska, przedstawiciele władz Rudy śląskiej, Chorzowa, Świętochłowic oraz Parku Śląskiego podpisali list intencyjny, dotyczący wspólnej realizacji Planu działań wypracowanego w projekcie LUMAT, mającego na celu rozwój zielonych przestrzeni, ochrony ich potencjału oraz pozyskiwania funduszy zewnętrznych na realizację tych dzialań.
„To pierwszy list intencyjny podpisany w ramach projektu – wyjaśnia dr. Anna Starzewska Sikorska, koordynator projektu, przedstawicielka Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach – Do kwietnia 2019 roku w siedmiu miejskich obszarach funkcjonalnych Europy Środkowej, w zróżnicowanych warunkach środowiskowych, przestrzennych, społecznych i kulturowych, zostaną zrealizowane plany działań i akcje pilotażowe związane z tworzeniem terenów zielonych”.
Foto. Podpisanie listu intencyjnego dotyczącego wspólnej realizacji Planu działań wypracowanego w projekcie LUMAT. Ruda Śląska 12.06.2018 r.
Struktura projektu LUMAT przewiduje przygotowanie planów działań oraz pilotaży w każdym z Państw biorących udział w projekcie. Polskim partnerem w projekcie jest Miasto Ruda Śląska, które w latach 2013-2015 realizowało projekt „Miasto3”. W ramach tego przedsięwzięcia samorządy Rudy Śląskiej, Chorzowa i Świętochłowic ze środków unijnych opracowały szereg istotnych dokumentów strategicznych, które zdefiniowały tzw. Miejski Obszar Funkcjonalny (MOF) Chorzów-Ruda Śląska-Świętochłowice. Te dokumenty stały się punktem wyjścia dla opracowania planu działań w zakresie rozwoju zielonej infrastruktury dla tych miast w projekcie LUMAT. Miasta ściśle ze sobą współpracowały, proponując obszary interwencji i ich zakres na wskazanych obszarach. Plan działań dotyczy wspólnych działań trzech miast, w ramach których planowane jest m.in. przeprowadzenie rewitalizacji doliny Bytomki i Kochłówki w Rudzie Śląskiej, zagospodarowanie tzw. „Żabich Dołów” i „Doliny Górnika” w Chorzowie, rewitalizacja przestrzeni w rejonie Góry Hugona, czy też zagospodarowanie oraz uporządkowanie przestrzeni w rejonie stawu „Zacisze” w Świętochłowicach. W trakcie realizacji uznano, że konieczne jest doproszenie do współpracy Parku Śląskiego, dlatego przewidywana jest również modernizacja m.in. przestrzeni „Rosarium” w Parku Śląskim czy też Śląskiego Ogrodu Zoologicznego.
"To tylko przykłady działań, jakie są zaplanowane dla polskiego MOF – tłumaczy dr. Anna Starzewska Sikorska - Wszystkie planowane przedsięwzięcia mają za zadanie ułatwienie dostępu mieszkańcom do naturalnych terenów zielonych oraz utworzenie sieci połączeń pomiędzy tymi przestrzeniami. Służyć temu ma budowa ścieżek rowerowych i pieszych poza głównymi szlakami komunikacyjnymi, m.in. na nasypach kolejowych czy wzdłuż dolin rzecznych. Wszystko to ma prowadzić do poprawy jakości życia w mieście i rozwoju systemu zielonej infrastruktury."
Kształtu nabiera również pilotaż realizowany dwutorowo: w ramach projektu LUMAT i „Traktu Rudzkiego”, finansowanego ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Inwestycja dotyczy pocynkowej hałdy przy ul. 1 Maja zajmującej obszar 6,5 ha. Hałda jest pozostałością po działającej w tym rejonie w okresie od I połowy XIX w. do 1925 roku hucie cynku Liebe – Hoffnung. Hałda, jako przestrzeń rekreacyjna, stanie się atrakcyjnym punktem na mapie Rudy Śląskiej, jednak żeby tak się stało, potrzebna jest jej rekultywacja. Na tym etapie zakończone zostały już roboty ziemne.
Foto. Ustabilizowany stok hałdy
"Aby zminimalizować przechodzenie zanieczyszczeń znajdujących się w glebie do roślin, zaaplikowano specjalne dodatki. Dzięki temu metale ciężkie które tam występują są wiązane w części korzeniowej roślin i nie przechodzą do ich części zielonej, czyli nadziemnej. W ten sposób użytkowanie hałdy i kontakt z tak nasadzonymi roślinami będzie bezpieczny” – zapewniała dr Marta Pogrzeba z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach.
Należy zauważyć, że na hałdzie dokonano nasadzenia specjalnie wyselekcjonowanych gatunków traw – kostrzewy czerwonej oraz życicy trwałej. Mają one właściwości fitostabilizacyjne, a ponadto charakteryzują się wolnym wzrostem, co ułatwi i obniży koszty utrzymania nowej przestrzeni rekreacyjnej. Tak przygotowana hałda będzie bezpiecznym miejscem, idealnym do odpoczynku, znajdującym się w centrum miasta. Punkt widokowy, boisko trawiaste, ścieżki spacerowe, industrialny plac zabaw, tor saneczkowy czy też tor do jazdy na BMX, to tylko niektóre atrakcje które już niebawem znajdą się na hałdzie przy ul. 1 Maja. Całość inwestycji ma zakończyć się pod koniec roku.