O programie
Program Brandenburgia – Polska 2014-2020 został zatwierdzony przez Komisję Europejską 21 października 2015 roku. Jego głównym celem jest pogłębienie integracji mieszkańców oraz zwiększenie atrakcyjności i dostępności pogranicza.
Obszar wsparcia
- Polska: województwo lubuskie z podregionami gorzowskim i zielonogórskim,
- Niemcy: trzy powiaty Kraju Związkowego Brandenburgia – Märkisch-Oderland, Oder-Spree, Spree-Neiβe oraz dwa miasta wydzielone – Frankfurt nad Odrą i Cottbus.
Budżet
Na realizację współpracy na tym odcinku granicy polsko-niemieckiej Komisja Europejska przyznała 100,1 mln euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), z czego 6 mln zostało przeznaczone na koszty zarządzania programem, a reszta na sfinansowanie projektów w czterech zakresach (priorytetach) tematycznych.
Cele tematyczne
Największa część budżetu programu, tj. 33 mln euro z EFRR, jest przeznaczona na współpracę instytucji publicznych i organizacji pozarządowych w różnych dziedzinach, m.in.:
- w zakresie kultury,
- gospodarki,
- spraw społecznych
- czy służby zdrowia.
Z tej puli środków finansowany jest również tzw. Fundusz Małych Projektów, ułatwiający integrację ludności pogranicza i wspierający lokalne stowarzyszenia. Budżetem Funduszu, wynoszącym 18 mln euro z EFRR, zarządzają Euroregiony Pro Europa Viadrina i Sprewa-Nysa-Bóbr.
Wsparcie w ramach programu mogą otrzymać także:
- projekty służące zachowaniu i promowaniu dziedzictwa naturalnego i kulturowego,
- wspólne inwestycje w infrastrukturę drogową (połączenia do granicy) oraz działania zmierzające do poprawy komunikacji publicznej w regionie,
- projekty edukacyjne dotyczące m.in. nauki języka, stażów i praktyk w kraju sąsiada czy tworzenia wspólnej oferty kształcenia, w tym ustawicznego.
Na każde z ww. typów przedsięwzięć przeznaczono, kolejno: 32, 19 i 10 mln euro z EFRR.
Beneficjenci
O dofinansowanie mogą ubiegać się:
- jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki i stowarzyszenia,
- jednostki administracji województwa/landu, a także placówki ustanowione przez państwo lub samorząd w celu zapewnienia usług publicznych (placówki medyczne, edukacyjne, kulturalne, policja i straż pożarna, parki ochrony przyrody),
- stowarzyszenia, fundacje i organizacje pozarządowe.
Wspólny Sekretariat we Frankfurcie nad Odrą służy na co dzień beneficjentom informacją i wsparciem. Natomiast po stronie polskiej pomoc można uzyskać w Regionalnym Punkcie Kontaktowym znajdującym się w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubuskiego.
Realizacja programu
Wspólny Sekretariat zrealizował wszystkie zaplanowane w programie nabory wniosków o dofinansowanie.
Komitet Monitorujący zatwierdził łącznie 79 projektów (stan z 30.04.2022 r.), które obejmują m.in.:
- budowę lub modernizację ważnych odcinków dróg, zwiększających dostęp do granicy, m.in. w powiecie krośnieńskim, gorzowskim, żarskim,
- rozwój współpracy w ramach dwumiast Słubice/Frankfurt nad Odrą i Gubin/Guben,
- doszkolenie służb policji i straży granicznej,
- współpracę szpitali w zwalczaniu chorób nowotworowych,
- nawiązywanie partnerstw na terenie Euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa-Nysa-Bóbr,
- budowę i inwentaryzację ścieżek rowerowych,
- rewitalizację parków i zabytków m.in. w Kostrzynie, Zielonej Górze czy Gubinie,
- ochronę występujących na pograniczu dzikich zwierząt,
- tworzenie transgranicznej oferty edukacyjnej dla rzemieślników czy studentów ratownictwa, a także dla branży metalowej, sportowej, energetycznej,
- wspólne działania jednostek naukowych w zakresie nowych technologii (sektor kosmiczny oraz budowa lekkich konstrukcji),
- opracowanie i pilotażowe wdrożenie nowych ułatwień dla pasażerów podróżujących transgranicznie pociągami regionalnymi,
- współpracę i tworzenie sieci przedsiębiorców.
Wartość środków finansowych przyznanych beneficjentom to ponad 100 mln euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
21 projektów zostało już zakończonych.